Đó là khẳng định của ông Đinh Thế Phúc - Phó Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công thương) ở buổi tọa đàm “Cung ứng điện 2016-2020 nguy cơ thiếu điện và biện pháp” tổ chức sáng 15/11/2016 tại Hà Nội.
Đảm bảo ông Đinh Thế Phúc, ngày 18/3/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 428/QĐ-TTg ưng chuẩn Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực tổ quốc thời đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030. Với quy hoạch này, đến năm 2020, tổng công suất của các nhà máy điện phải theo 60.000 MW, tức là trong 5 năm 2016-2020, cần đưa vào thêm 21.650 MW. Phù hợp ước tính, số tiền đầu tư cho các nhà xưởng điện trong thời đoạn này là gần 30 tỷ USD. Cộng cùng khoản đầu tư xây dựng các nhà xưởng điện, dây chuyền lưới điện truyền tải nữa, số tiền cần đầu tư trong giai đoạn này lên tới 40 tỷ USD (tương ứng mỗi năm cần khoảng 8 tỷ USD). Với số tiền này khi làm Quy hoạch điện VII, các chuyên gia tính toán đủ để phân phối điện trên cả nước.
Cần 8 tỷ USD/năm cho đầu tư chế tạo điện
TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam khẳng định, từng năm cần 6-8 tỷ USD đầu tư sản xuất điện là một con số rất lớn, nếu không kêu gọi được các nhà đầu tư (tư nhân, nước ngoài) thì rất gian khổ. “Nếu giá điện không được cải thiện thì không ai chịu đầu tư cả”. Phù hợp TS Trần Đình Thiên, khi bàn đến điện thì chỉ nghĩ đến nguồn cung mà chưa nghĩ về phía cầu. Ngày nay, tiêu lắp đặt điện ở Việt Nam vẫn chưa hiệu quả. Thiếu điện còn vì người thiết kế điện chứ không chỉ do người làm ra điện. Có 2 căn nguyên cơ bản cần giải quyết: Thứ nhất thị trường Hà Nội là vì tồn tại việc tiêu sử dụng quá nhiều năng lượng. Một nền công nghệ tiêu tốn năng lượng. Thực tế các nhà máy chế tạo xi măng, sắt thép… cho thấy rõ điều đó. Vì vậy, giải pháp căn cơ là làm sao để tiêu thiết kế năng lượng hiệu quả hơn. Tư duy đó phải là căn bản. Phải giải quyết được bài toán căn cơ nhất Hà Nội đó là vấn đề vững mạnh GDP/năng lượng. Tốc độ thành thị hóa cũng dẫn đến tiêu sử dụng năng lượng càng ngày càng lớn. Từ đó, cần tái cơ cấu để chuyển đổi mô hình lớn mạnh, tập trung vào đổi thay công nghệ. Theo nguồn cung là việc của chiến lược năng luọng tổ quốc gắn với TCC kinh tế hiệu quả.
Thứ 2 là đầu tư phải gắn với giá điện “phải có tính đến ích lợi nói chung, do nếu không giải quyết được thì chính điểm này sẽ chống đầu tư vào điện. Giá thấp thì khó khiến nhà đầu tư tham dự cuộc chơi này”.
Ông Franz Genner – Trưởng nhóm chuyên gia năng lượng, Nhà băng địa cầu (WB) khẳng định, WB đã tương trợ cho ngành điện Việt Nam nhiều năm. Dự định thời gian trước từng năm cần khoảng 5-6 tỷ USD vào phát triển điện. Việc huy động từ tư nhân rất khó. Trong dĩ vãng, nguồn đầu tư chính yếu từ vốn ODA. Ngày nay nguồn vốn này càng ngày càng hạn chế. Việc cân đối của EVN hiện rất khó khăn (EVN hiện đang gặp các vấn đề về chênh lệch tỷ giá chẳng hạn). Về biện pháp, quan tọng đối cùng Việt Nma vẫn là từ phía cầu. “Giảm tiêu thụ năng lượng là giải pháp cần yếu để hạn chế việc phải đầu tư thêm nhiều nguồn năng lượng mới".
Tác động tới việc vì sao QHĐ7 lại làm nhiều nhiệt điện than, liệu quy hoạch có vấn đề gì không ? Ông Franz Genner khẳng định: QH điện của Việt Nam không phải là nước kém so cùng các nước cùng trình độ tăng trưởng. Đảm bảo dự báo, Việt Nam đã nhìn nhận được nguy cơ thiếu điện trong khoảng thời gian dài. Thách thức ở đây là đơn đặt hàng điện cần tăng 10%/năm và cần tăng công suất điện, và phải phát triển thêm nguồn nhiệt điện. Thách thức nữa là các nhà xưởng nhiệt điện phải lệ thuộc nguồn than nhập khẩu, một vấn đề nữa là vững mạnh nguồn điện năng lượng mặt trời, điều này rất cần yếu để Chính phủ và nhà đầu tư. Nếu không phát triển điện mặt trời thì có nghĩa là cần thêm than. Và điều này lại quay lại vấn đề về giá điện, chi phí giá điện.
Với giá 7,6 cent/KWh hiện thời sẽ rất khó thu hút đầu tư vào giá điện. Ước lượng giá điện 7,6 cent/KWh này chỉ đủ để phục vụ tổn phí vận hành, bảo trì của EVN. Nếu để ý đến biểu giá điện đầy đủ, tới năm 2030 phải tăng giá điện thêm 40%. Nếu không làm điều đó thì cần sự viện trợ đông đảo từ nhà tài trợ, công ty. Nếu không sẽ không đủ tài chính cho đầu tư vào các dự án điện.
Chính sách đáp ứng…
Ông Franz Genner – Trưởng nhóm chuyên gia năng lượng, Nhà băng địa cầu (WB) khẳng định, khi so cùng các nước trong nơi và trái đất, giá điện Việt Nam khá là thấp, kể cả so cùng nước với trình độ tăng trưởng trong nơi. Việt Nam khai thác nguồn lực tốt từ các nguồn nhiệt điện than, thuỷ điện, điện khí… Lâu dài, Việt Nam không đủ nguồn lực để tăng trưởng nữa, sẽ lệ thuộc vào than nhập khẩu, năng lượng mới như điện gió mặt trời nên phải lệ thuộc vào việc phải điều chỉnh giá điện tăng lên.
Đáp ứng ông Franz Genner, việc tăng giá điện sẽ không tương tác nhiều đến người nghèo nếu chúng ta kết hợp việc tính giá điện bậc thang và những giúp sức từ Chính phủ. Trên thực tế ảnh hưởng của việc tăng giá điện không nhiều như chúng ta cảm thấy. Cần phải có nữa là từ vấn đề truyền thông sao cho người dân hiểu. “Nhà máy chúng tôi đã có phân tích về việc tăng giá điện cùng hộ nghèo, vùng sâu và với biểu giá bậc thang, sự hỗ trợ từ Nhà nước sẽ không phải là vấn đề nếu tăng giá điện. Đối với các hộ nghèo và vùng gian truân thì đã có trợ cấp... Chúng tôi cảm thấy ngay ngáy nếu các hộ gia đình phải chi trả trên 10% cho tiền điện, chỉ nên ở mức 4-5% thu nhập là đảm bảo. Cùng góc nhìn dài hạn thì Việt Nam nên tăng giá điện phối hợp cùng các cơ chế...” - ông Franz Genner khuyến nghị.
Cũng thích hợp chuyên gia WB, cần có chính sashc tốt để lôi cuốn các nhà đầu tư tư nhân, kể cả các nhà đầu tư nước ngoài. “Nếu không hấp dẫn đc thì gánh nặng sẽ quay lại cùng EVN. Điều đó có nghĩa nhà đầu tư tư nhân cần có cam kết dài hạn, và để được vậy thì cần biểu giá điện thu hút. Ngoài độ thú vị biểu giá điện, nhà đầu tư cũng cần các phù hợp từ phía Chính phủ. Khi nhà đầu tư đầu tư vào bất kì nguồn năng lượng nào thì cũng đều cần bảo lãnh, đáp ứng từ phía Chính phủ”.
Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam - ông Trần Đình Thiên cho rằng, vẫn là 2 vấn đề cần giải quyết. Giá điện là chủ đề bàn cãi gắn cùng ích lợi xã hội, cùng tư duy chung, gắn cùng lương lậu. Vấn đề lương lậu đang có trục trặc lớn. Thứ 2 cùng giá điện lý tưởng thì người ta sẽ đầu tư chứ không cần kêu gọi lòng yêu nước, nhân đạo. Cổ phần hoá, thoái vốn cũng là biện pháp. Quốc gia có thể bán bớt đi, thiết kế vốn đó để đầu tư vào dự án khác. Không những thế, câu chuyện vận hành, quản trị thế nào là câu chuyện độc lập. Đây là hướng tốt để có thêm vốn cho nghề điện. “Toàn cầu hóa không vô số (vốn), chỉ thiếu chế độ tốt. Vấn đề giá điện là vấn đề của thị trường điều tiết chứ không phải cơ học chuyện tăng hoặc giảm” – ông Trần Đình Thiên khí khái.
Cam kết đạt điện năm 2017
TS Trần Đình Thiên phân tích, thích hợp logic chung, miền Nam là địa điểm có kỹ năng bùng nổ nhất thị trường trong nền kinh tế, hiện vẫn chiếm đến 50% GDP nhà nước, quyết định tới toàn nền kinh tế. Nền kinh tế cũng chịu ảnh hưởng của hội nhập, và tập hợp ở phía Nam như Cảng trung chuyển Thị Vải, phi trường Long Thành.. Sân bay Tân Sơn Nhất thị trường Hà Nội hiện quá tải, phải giải vây sang Long Thành. Vùng phía Nam chính là trọng điểm hội nhập của kinh tế Việt Nam. Khi bước vào giai đoạn hội nhập cao thì đây là vị trí lớn mạnh, và việc tăng trưởng như thế nào còn phụ thuộc cả vào kĩ năng phân phối điện.
Theo ông Đinh Thế Phúc - Phó Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực, Bộ Công thương nghiệp, những năm gần đây, bởi vì các dự án nguồn điện vị trí phía Nam chậm tiến độ, nguồn đề phòng thấp nên giải pháp đạt điện cho địa điểm này vẫn là truyền tải từ miền Bắc và miền Trung vào cung cấp cho miền Nam. QHĐ 7 (điều chỉnh) đã tính đến việc bổ sung thêm nguồn điện cho miền Nam, tập trung xây dựng các trọng điểm điện lực ở nơi miền Nam nhằm cân bằng nội bộ vị trí. Đường dây truyền tải nối tiếp Bắc - Nam sẽ thực hành nhiệm vụ viện trợ. Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang có kế hoạch triển khai tiếp đường dây 500kV mạch 3 từ khu vực Vũng Áng đến Pleiku nhằm đạt phân phối đủ điện cho năm 2017, sẽ không để thiếu điện miền Nam trong thời gian đến.
Ông Đinh Thế Phúc khẳng định, Bộ Công thương đang rà soát lại các chỉ tiêu để đưa ra kế hoạch vận hành nhà xưởng thích hợp, phù hợp cung ứng điện. Tuy thế, tiết kiệm điện vẫn là biện pháp quan trọng giảm sức ép cung ứng điện cả trong trước mắt cũng dài lâu, giảm áp lực phải đầu tư. Bộ Công thương khuyến cáo các hộ dùng điện nên đầu tư công nghệ tân tiến, lắp đặt điện hiệu quả. “Việc phòng ngừa thấp nên phải đòi hỏi người dân, đơn vị thiết kế điện tiết kiệm. Để giảm đầu tư vào lưới điện, giảm không may mất thăng bằng cung cầu mà vẫn đòi hỏi ngành điện đầu tư đủ cho bản vẽ điện” – ông Đinh Thế Phúc cho hay.
Về kinh nghiệm tiết kiệm năng lượng, ông Franz (WB) cho rằng, Việt Nam đang trong thời đoạn rất sớm về mục đích sử dụng tiết kiệm năng lượng. Tiết kiệm bây giờ dựa trên cơ sở tình nguyện. Và như vậy các doanh nghiệp được khuyến khích ứng dụng các giải pháp để phục vụ chỉ tiêu nhất thị trường Hà Nội định nhưng thiếu sự bắt buộc để phù hợp được chỉ tiêu đó. Trên trái đất có nhiều biện pháp khuyến khích khác nhau. Như Trung Quốc, trước tiên là khuyến khích sau là bắt buộc doanh nghiệp phải đảm bảo được 1 mục đích nào đó, nếu đạt được thì có cơ chế khuyến khích và không theo thì bị phạt. Đã đến lúc Việt Nam cũng cần phải nâng chế độ tiết kiệm lên 1 bước mới, cần đẩy mạnh giám sát cũng như biện pháp khuyến khích, thậm chí là giải pháp trừng trị nếu không đáp ứng các chỉ tiêu về tiết kiệm năng lượng” – ông Franz Genner nếu quan điểm..
Đọc thêm: sản xuất vỏ tủ điện
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét